Nereden geldiğini bilmesek de karşımızda biri hapşırdığı vakit refleks olarak çok yaşa diyoruz. Pekala günlük hayatta sıklıkla kullandığımız bu kalıbın nereden geldiğini biliyor musunuz? Şayet yanıtınız hayırsa haydi gelin birlikte öğrenelim!
Hapşırmak, hayatta kalmamıza yarayan ve tarihi çok eskilere dayanan bir reflekstir. Sağlıklı beşerler gün içerisinde ortalama 4 defa hapşırırlar. Hapşırmayı tetikleyen birçok faktör bulunur.
Alerjiler, hastalıklar ya da ışık dahi şahısların hapşırmalarına neden olabilir.
Hatta hapşırdığımız vakit kalbimiz ve tüm organlarımız anlık olarak durur.
Dizi ve sinemalarda gördüğünüz üzere Amerikalılar ve İngilizler karşılarındaki şahıslar hapşırdıktan sonra ‘bless you’ cümlesini kurarlar. Bu cümlenin manası ise ilah seni kutsasındır.
Almanlar ise “gesundheit” derler ve karşılarındaki şahıslara sağlıklı ömür dileklerini söz ederler. İtalyanlar ise hapşırıktan sonra “felicita” cümlesini kullanırlar ve memnun bir ömür dileklerini iletirler.
Tüm bu cümlelerin söylenmesinin asıl sebebi ise hapşırmanın hayatı tehdit eden bir durum olmasıdır. Hapşırmanın ömrü tehdit oluşturan bir öge olması ise eski çağlara kadar dayanır.
Orta Çağ Avrupası makul periyotlarda veba salgınları ile savaşmıştı. Bu savaşların en büyüğü ise 14. yüzyılda yaşanmıştı.
14. yüzyılda yaşanan bu veba salgını insanların sıklıkla hapşırmasına neden olmuştur. Bu nedenle de Papa 6. Gregory bir genelge yayınladı ve şunları söyledi;
Genelgede Gregory, Hristiyan olan herkesin her hapşırıktan sonra ilah sizi kutsasın ve daha sonrasında ise ilah bana yardım etsin duasının okunmasını istemişti.
Yani öbür tüm kültürlerdeki tabirlerin kökeni de buraya dayanır.
Hipokrates’e nazaran hapşırık, bedenin yabancı unsurlara karşı oluşturduğu bir savunma sistemidir.
Kısaca özetlemek gerekirse beşerler hapşırığın bir ömür tehdidi olduğunu düşündükleri için hapşıran insanlara âlâ ve keyifli ömür dileklerini iletme muhtaçlığı hissetmişlerdir.
Bir öteki görüşe nazaran ise bizlerin kullandığı çok yaşa tabiri uzun yaşa manasında değildir. Hapşıran bireye çok yaşa derken ömrün bereketli olsun ve öldükten sonra bile hatırlanmaya devam et demek istiyoruz.
Peki siz çok yaşa kalıbının nereden geldiğini biliyor muydunuz? Yorumlara bekliyoruz…
